Stres i relaks w ciąży

Stres to stan psychologiczny na który Twoje ciało reaguje na wielu poziomach. Przypisana jest mu specyficzna odpowiedź hormonalna, co powoduje dalsze zmiany w pracy poszczególnych narządów. Również na płaszczyźnie emocjonalnej oraz interpersonalnej widać jego działanie. Czy stres jest nam potrzebny? Jak go unikać? Kiedy zwrócić się do specjalisty? Na te i podobne pytania znajdziesz odpowiedz w tym artykule.

Stres generalnie jest nam potrzebny. To stan, który mobilizuje cały organizm do bardzo ciężkiej pracy, pozwala w ciągu sekundy przejść ze stanu czuwania do pełnej gotowości bojowej. To dzięki stresowi można dokonać cudów w ekstremalnych sytuacjach. Jest więc to bardzo użyteczny mechanizm w chwilach zagrożenia, czy wręcz walki o życie.

W chwili, gdy klasyfikujemy określoną sytuację jako stresującą nasz organizm odpala schemat „fight or flight” (walcz lub uciekaj) i w mgnieniu oka decyduje czy najlepszym wyjściem z danej opresji będzie przygotowanie się do stoczenia bitwy, czy też obrona bądź ucieczka. W efekcie występuje nagły wyrzut adrenaliny i kortyzolu – hormonów odpowiadających za odczucie stresu i gotowość bojową. Serce zaczyna szybciej pompować krew, podnosi się ciśnienie krwi. Oddech staje się przyspieszony i płytszy. Mięśnie napinają się. Źrenice poszerzają. Może wystąpić zimny pot bądź wrażenie gęsiej skórki czy też „stanięcia włosów”. Mózg pracuje na podwyższonych obrotach dokładnie analizując otoczenie i szukając potencjalnej drogi ucieczki. Nasze ciało jest gotowe do walki. Przyznasz – rewelacyjny mechanizm w chwili zagrożenia.

Jednak we współczesnym świecie z tego typu zagrożeniem spotykamy się relatywnie rzadko. Żyjemy w czasach uznawanych za najbezpieczniejsze w całej historii człowieka. Mimo to, mechanizm stresu ciągle jest widoczny… co więcej reagujemy stresem na sytuacje, które nie zagrażają bezpośrednio naszemu życiu czy zdrowiu.

Istnieje kilka koncepcji dlaczego tak się dzieje. Pierwsza z nich mówi, że mechanizm stresu jest nam potrzebny dla obrony życia więc nie mógł wyginąć, aby jednak nie wyginąć organizm musi od czasu do czasu „ćwiczyć” swoje umiejętności. Dlatego właśnie doświadczamy stresu w sytuacjach, które nie są zagrażające. Druga teoria zakłada, że człowiek tak wyewoluował i znajduje się na takim poziomie rozwoju, że zaczął postrzegać jako „swoje” nie tylko własne ciało czy dom, ale również umiejętności, predyspozycje, aspiracje – czyli pewne emocjonalne i nienamacalne konstrukty. Czujemy się więc atakowani nie tylko, gdy następuje atak fizyczny, ale również wtedy, gdy ktoś w dobitny sposób nas krytukuje bądź podaje w wątpliwość nasze kompetencje czy też system przekonań. W efekcie schemat „fight or flight” włącza się w styuacji, gdy nie ma agresji fizycznej a zachodzi jedynie pewien domyślny poziom niezgody.

Faktem pozostaje faktem – doświadczamy stresu. Jeśli są to pojedyncze przypadki na przestrzeni długiego czasu to nie ma w tym nic złego. Problem pojawia się, gdy stres staje się naszym dobrym znajomym, który odwiedza nas bardzo często. Chroniczne doświadczenie stresu jest przepustką do wielu chorób, w tym tak poważnych jak choroby nowotworowe, zwały serca, nadciśnienie tętnicze.

Szczególnie w ciąży kobieta i jej całe otoczenie powinno zadbać o to, aby maluszek przebywał w warunkach wolnych od stresu. Hormony stresu przenikają przez łożysko i docierają do dziecka, zestresowana matka oznacza więc zestresowane dziecko. Co więcej, doświadczanie długofalowego stresu przez ciężarną wiąże się z możliwością wystąpienia tak poważnych trudności jak zaburzenia rytmu serca czy nadciśnienie tętnicze – oba te stany u kobiety w ciąży sprawiają, że istnieje ryzyko dla dziecka. Oba wpływają na poziom dotlenienia maluszka w brzuchu. Chroniczny stres może również przyczynić się do wystąpienia cukrzycy ciężarnych, gdyż stres wpływa na metabolizm. W stresie występują zmiany apetytu, możliwe jest więc przejadanie się lub niedojadanie – oba stany nie są wskazane dla ciężarnych, które szczególnie uważać muszą na jakość i ilość pożywienia. Od niedawna wiadomo również, że stres doświadczany przez matkę wpływa na neurogenezę i synaptogenezę u dziecka w jej łonie – oznacza to, że stres matki w prostej linii przekłada się na budowę mózgu jej dziecka. Wszystko to razem wzięte sprawia, że kobiety w ciąży w szczególności muszą zadbać o swój relaks i dobrostan.

Jak więc sobie radzić ze stresem? Sprawdzone sposoby to:

• Joga i medytacja – obie zakładają pracę z oddechem, dodatkowo joga rozciąga też ciało, jednak przed pierwszymi ćwiczeniami należy sprawdzić stan zdrowia i upewnić się, że nie ma rzadnych przeciwwskazań
• Hipnoza i autohipnoza – bezpieczne metody walki ze stresem i prewencji stresu, co więcej są skutecznym sposobem nawet na stany psychologiczne będące następstwem stresu (np.. bezsenność, niska samoocena, lęk, ból, trudności z utrzymaniem wagi etc.)
• Trening antystresowy i ćwiczenie asertywności – dostępny w formie warsztatów i wyjazdów zorganizowanych, pozwala na praktyczne ćwiczenie w grupie ważnych aspektów przyczyniających się do zachowania spokoju
• Własne sposoby relaksacyjne – każdy z nas ma inne sposoby, które go relaksują: dobra książka, ciepła kąpiel z bąbelkami, masaż, spacer z psem, spotkanie z przyjaciółmi – wszystko to, co pozwala Ci się dobrze poczuć i odprężyć

Trzeba też zaznaczyć, że sposoby takie jak „lampka wina na odwagę” są marnym wyjściem, które w efekcie doprowadzić może do powstania kolejnych problemów (np. nadużywanie alkoholu).

Warto zaznaczyć również, że w Polsce stosunkowo mało mówi się o tym, że doświadczanie stresu jest ważnym sygnałem i powinno być zgłaszane lekarzom. Jest to również dostatecznie dobry powód aby szukać konsultacji i wsparcia. Z pomocą mogą przyjść psycholodzy, psychoterapucie, hipnotyzerzy, a gdy kobieta w stanie błogosławionym doświadcza stresu również doule.

Zapisz